Mechanizmy kwarcowe – Czy znasz wielkich krzemowego świata?

Tagi: Technologie i pojęcia | Klasyczne

27.6.2024 | 11 MIN

Noszenie zegarka kwarcowego nie jest już stygmatyzujące, a nie jest kwarc jako kwarc! Jakie krzemowe wnętrzności mogą kryć się w twoim wymarzonym zegarku i które słynne mechanizmy kwarcowe powinieneś znać?

O tym, jak dokładnie działają mechanizmy kwarcowe i czym różnią się od mechanicznych pisaliśmy niedawno. Podsumujemy więc tylko podstawy, a następnie przejdziemy do bardziej zaawansowanych, bardziej "chronomańskich" tematów dotyczących konkretnych mechanizmów i ich twórców.

Pod pojęciem zegarków kwarcowych rozumiemy zegarki, które posiadają w sobie układ scalony, a ich energia dostarczana jest przez baterię lub akumulator (zegarki kwarcowe to zatem także solary).

A czym jest ten kwarc? Kryształ wycięty z kwarcu, który służy do dokładnego działania zegarka, z odchyleniem (w najbardziej podstawowych mechanizmach) około 20 sekund na miesiąc. Kwarc oscyluje z precyzyjną częstotliwością – najczęściej 32,768 Hz (oscylacje na sekundę) i generalnie (w większości) im wyższa częstotliwość, tym dokładniejszy jest mechanizm.

Dziś przyjrzymy się wielkim tego świata, którzy znacznie przekraczają tę średnią.

Skąd pochodzą mechanizmy kwarcowe?

Na rynku dostępnych jest niezliczona ilość mechanizmów kwarcowych. Oczywiście, wiele z nich pochodzi z miejsc innych niż Chiny (uwaga, to niekoniecznie zła rzecz!). Ale w tym artykule nie będziemy rozważać różnych marek bez nazwy lub nieznanych lub marginalnych twórców mechanizmów zegarków, ale prawdziwych gigantów. Jakie marki mechanizmów powinieneś znać?

Szwajcarzy – ETA i Ronda

Największym "producentem mechanizmów" w szwajcarskim zegarmistrzostwie jest nadal ETA, która jest częścią Swatch Group, największego producenta zegarków na świecie.

Piramida marek Swatch Group.

Swatch Group to prywatna firma, która reprezentuje wiele szwajcarskich marek zegarków. Wśród nich Tissot, Certina, Mido, Hamilton, ale także Omega, Longiness, Rado i tak dalej.

7.11.2022
Swatch – Historia firmy, która uratowała szwajcarskie zegarmistrzostwo

Dlatego jest bardzo prawdopodobne, że twój szwajcarski faworyt może być również wyposażony w mechanizm Eta. Po prostu nie zawsze jest to oczywiste na pierwszy rzut oka. Wiele z tych renomowanych marek modyfikuje, upiększa (zwłaszcza mechanizmy mechaniczne) i buduje swoją pozycję, ale podstawa – to wciąż Eta. Nawet w tych słynnych Omegach.

9.5.2024
TOP 5 alternatyw dla Omega Speedmaster Moonwatch

Prawdopodobnie najbardziej znanym mechanizmem kwarcowym od Eta jest 282.002 (jest to topowa linia – wykonana z mosiądzu i słynąca z tego, że jest najcieńszym szwajcarskim mechanizmem na rynku z 1,20 mm).

ETA, której historia sięga końca XVIII wieku, produkuje obecnie zarówno mechanizmy kwarcowe, jak i mechaniczne, a także tak zwane ébauche. Ébauche w horologii odnosi się do niezmontowanych lub częściowo zmontowanych części mechanizmu. Eta zaopatruje swoje siostrzane firmy i (zwłaszcza przed 2020 r.) inne konkurencyjne firmy w części lub kompletne mechanizmy do ich zegarków. Eta powstała w wyniku fuzji i przejęcia kilku fabryk mechanizmów, w tym słynnego Adolfa Schilda (AS), Valjoux, Unitas itp.

A ponieważ ETA koncentruje się wyłącznie na opracowywaniu mechanizmów, ma wysokie standardy ich jakości. W rezultacie mechanizmy Eta charakteryzują się niezawodnością, precyzją i dokładnością. Niektóre z nich uzyskują również certyfikat COSC dla chronometrów – wyjątkowo dokładnych zegarków. W przypadku zegarków kwarcowych certyfikat ten oznacza maksymalne odchylenie na poziomie 0,07 sekundy/dzień.

W 2002 roku Eta miała ograniczyć dostawy swoich mechanizmów i części do stron trzecich (w celu uniknięcia monopolizacji rynku). Minęło wiele lat, zanim w 2013 roku osiągnięto porozumienie: Swatch Group (a tym samym Eta) miała stopniowo zmniejszać liczbę mechanizmów dostarczanych stronom trzecim do 2019 roku (do tego czasu marki zegarków mogły swobodnie znaleźć innych dostawców mechanizmów – a tym samym zwiększyć konkurencyjność innych szwajcarskich producentów mechanizmów). Teraz spór powinien się zakończyć, a Swatch Group może dostarczać mechanizmy każdemu.

2.8.2024
Prezentacja Festina Pilot Automatic – Zegarek lotniczy od IWC z mechanizmami ETA

Jednak ograniczenie dostaw mechanizmów przez Eta spowodowało, że inna szwajcarska marka koncentrująca się na produkcji mechanizmów i ébauche – Ronda wybiła się na pierwszy plan.

To właśnie do Rondy uciekają się ci zegarmistrzowie, którzy nie są częścią Swatch Group i których pochodzenie jest zróżnicowane i mieszane (lub do Sellity, w przypadku mechanizmów). Mamy Szwajcarów, takich jak Edox, który zazwyczaj umieszcza mechanizmy Ronda w zegarkach kwarcowych, Niemców (Zeppelin), wśród których niektórzy również budują lub upiększają mechanizmy (Junghans, Bruno Söhnle). Następnie znajdujemy Rondę w niektórych amerykańskich modelach Invicta.

Zdobione mechanizmy kwarcowe Bruno są często widoczne przez przezroczyste denko.

Ronda trafia również do marek modowych – jak wtedy, gdy Festina tęskniła za kolekcją Swiss Made klasy premium.

Ronda to uznana szwajcarska firma z korzeniami w Bazylei. Firma została założona przez Williama Mosseta w 1946 roku w dolinie Waldenburg i obecnie ma siedzibę w Lausen, gdzie produkowane są komponenty do mechanizmów. Ronda rozwijała się w ostatnich latach i obecnie obejmuje pięć spółek zależnych: dwa zakłady produkcyjne w południowej Szwajcarii, jeden w regionie Jura w zachodniej Szwajcarii, zakład produkcyjny w Tajlandii i biuro sprzedaży w Hongkongu. Łącznie Ronda zatrudnia ponad 1000 osób w swoich szwajcarskich i azjatyckich oddziałach.

Japończycy – Miyota i Seiko

Szwajcaria ma Etu, a Japonia Miyotę. W rzeczywistości, bez względu na to, który sklep z zegarkami przeglądałeś, wierzę, że prawdopodobnie natknąłeś się na tego gigantycznego producenta o oficjalnej nazwie Citizen Miyota Co., Ltd (ha, czy już wiesz, skąd wieje wiatr?). W końcu ich mechanizmy są uwielbiane przez wiele, wiele marek i można je znaleźć w milionach zegarków (dosłownie). Citizen sprzedaje je pod tą nazwą stronom trzecim.

Miyoty są używane przez marki należące do giganta Citizen (np. Bulova), a także przez każdego innego, bez ograniczeń. Tak więc Miyoty można znaleźć w standardowych (nie "szwajcarskich") zegarkach marek Festina, Prim (MPM), Timex itp.

Mechanizmy te są w większości produkowane na zautomatyzowanej linii zrobotyzowanej, co oczywiście pozwala na minimalny poziom błędów. A także bardziej przystępną cenę. I choć większość mechanizmów Miyota nie spotyka się z dokładną ludzką opieką, a ich styl jest nieco bardziej "surowy" z natury (dotyczy to również głównie mechanizmów), są one uważane za niezawodne i popularne.

"Wszystko, od produkcji poszczególnych komponentów po końcową kontrolę jakości, odbywa się w japońskich fabrykach, w których pracują doświadczeni inżynierowie. To zamknięty okrąg. Ponieważ możemy produkować bardzo małe precyzyjne komponenty na jednolitym poziomie jakości i wydajności, możemy następnie montować nasze mechanizmy na szybkich zautomatyzowanych liniach montażowych, co z kolei gwarantuje stabilne dostawy dla naszych klientów". – Miyota

Obecnie jedna linia montażowa jest w stanie wyprodukować jeden kompletny mechanizm kwarcowy (np. Miyota 2035) co sekundę (czyli około 30 milionów rocznie, gdyby działała nieprzerwanie przez cały rok). A mają co najmniej 10 takich linii... Jest też Miyota 2115, wśród innych podstawowych koni roboczych i jednych z najczęściej używanych mechanizmów kwarcowych na świecie.

Podstawowa Miyota 2115 – mechanizm z trzema wskazówkami i datownikiem.

Citizen Watch zbudował fabrykę mechanizmów w Miyota, Nagano w 1959 roku. Same mechanizmy MIYOTA zostały jednak wprowadzone na rynek dopiero w 1980 roku, a zaledwie rok później wypuścili krakena w postaci kwarcowego kalibru 2035, którego monumentalna produkcja przyniosła później Citizenowi wpis do Księgi Rekordów Guinnessa.

Drugim silnym graczem w Japonii jest oczywiście Seiko. Zgadza się, mechanizmy Seiko nie są przeznaczone wyłącznie do zegarków Seiko i są używane przez takie firmy jak Invicta i inne.

W produkcji analogowych mechanizmów kwarcowych Seiko wykorzystuje sprzęt, taki jak szybkie prasy, które mogą przetwarzać duże ilości na raz, z wysoką precyzją. Pozwala to Seiku między innymi na produkcję bardzo małych i złożonych części we własnym zakresie. W czystych pomieszczeniach mechanizmy zegarków są montowane przez roboty z zaawansowanymi programami, które wykonują różne operacje, w tym montaż poszczególnych części (montaż układów scalonych, bloków cewek, kryształów kwarcu itp.), precyzyjną regulację i kontrolę.

Seiko Group Corporation produkuje nie tylko zegarki, zegary i mechanizmy, ale także biżuterię, różne urządzenia elektryczne, półprzewodniki i produkty optyczne. Założona w Tokio w 1881 roku przez Kintaru Hattori, Seiko jest najbardziej znana z wprowadzenia pierwszego na świecie komercyjnego zegarka na rękę z mechanizmem kwarcowym w 1969 roku, powodując tak zwany kryzys kwarcowy (lub rewolucję).

26.8.2024
Historia zegarków kwarcowych – Kryzys czy rewolucja?

Seiko jest (podobnie jak na przykład Rolex) uważana za firmę zegarkową, która jest "zintegrowana pionowo" – oznacza to, że Seiko jest w stanie zaprojektować i opracować wszystkie komponenty zegarka, a także zmontować, dostosować, skontrolować i dostarczyć je we własnych fabrykach i przy użyciu własnej technologii.

Zegarki Seiko były pierwotnie produkowane przez dwie różne firmy z rodziny Hattori – jedną była Daini Seikosha Co (obecnie znana jako Seiko Instruments Inc), a drugą Suwa Seikosha Co (obecnie Seiko Epson Corporation). Posiadanie dwóch firm produkujących jedną markę zmniejszyło między innymi ryzyko problemów produkcyjnych, ponieważ jedna firma może zwiększyć produkcję w przypadku spadku produkcji przez drugą. Obecnie zegarki kwarcowe i zegarki Spring Drive są produkowane w Shiojiri, Nagano (Seiko Epson), a zegarki mechaniczne w Shizukuishi, Iwate (Morioka Seiko Instruments).

Jakie są najważniejsze mechanizmy kwarcowe?

Teraz, gdy wiemy już skąd pochodzi większość słynnych mechanizmów, przyjrzyjmy się tym najważniejszym i obecnie najdokładniejszym (bez synchronizacji RC, GPS lub Bluetooth).

Caliber 0100 (Citizen) – najdokładniejszy autonomiczny mechanizm na świecie

Wprowadzony na rynek na targach Baselworld w 2019 roku, Caliber 0100 został stworzony na cześć pięknie zaokrąglonej 100. rocznicy Citizena. A Citizen, pionier technologiczny, prawdopodobnie nie mógł świętować tego lepiej. W rzeczywistości kaliber ten natychmiast stał się najdokładniejszym na świecie, z niesamowitą dokładnością ±1 sekundy na rok!

Citizen Caliber 0100 jest ręcznie montowany tylko przez najlepszych i najbardziej wykwalifikowanych rzemieślników.

A jak udało im się osiągnąć taką precyzję? Główną rolę odegrało zwiększenie częstotliwości do szalonych 8 388 608 Hz (czyli 256 razy więcej niż standardowa częstotliwość 32 768 Hz !). Zmieniono również szlif samego kwarcu (kryształu). System "Shock Counteraction" również odgrywa swoją rolę, chroniąc mechanizm przed wstrząsami lub wahaniami temperatury.

Mechanizm ma nowoczesne czarne wykończenie DLC.

A kogo Citizen zdetronizował tym modelem? Cóż... Citizen. Do 2019 roku prymat dzierżył bowiem kaliber A660 o dokładności ±5 sekund na rok, który znajdziemy w niesamowitym (i bez przesady) Citizen Chronomaster.

9F (Grand Seiko)

Kaliber 9F to dobrze znana, opatentowana kwarcowa perełka od Grand Seiko, która nie powinna wykonać więcej niż ładne 10s rocznie. Jednak niektóre modele z limitowanych edycji osiągają nawet 5 sekund rocznie (oczywiście wszystkie są ręcznie składane).

Grand Seiko SBGV238 wyprodukowany z okazji 25. rocznicy kalibru 9F.

Co ciekawe, dokładność nie została osiągnięta dzięki zwiększonej częstotliwości (która wynosi standardowe 32,768 Hz), ale dzięki innym czynnikom. Wśród nich rolę odgrywa specjalny i starannie wyselekcjonowany szlif kryształu kwarcu, który Seiko produkuje we własnym zakresie i hoduje w masywnych autoklawach o wysokości około czterech pięter.

Kaliber 9F jest również specyficzny, ponieważ wykorzystuje termo-kompensator, który mierzy temperaturę setki razy dziennie, a następnie dostosowuje częstotliwość oscylacji kwarcu, aby zrekompensować wszelkie rozbieżności w dokładności.

Grand Seiko zwraca uwagę na absolutnie każdy szczegół, nawet ten niewidoczny dla zwykłego oka. Na przykład cewka elektromagnetyczna mechanizmu jest specjalnie uszczelniona, a jej przewody są nawinięte regularnie, podczas gdy w typowej cewce jest to prawie przypadkowe.

Longines V.H.P – Very High Precision

Na targach Baselworld 2017 zrodził się jeden mały kamień milowy – Longines stał się pierwszą szwajcarską marką, która może pochwalić się precyzją ±5 sekund na rok.

Longines VHP były produkowane jeszcze w latach 80. ubiegłego wieku i również charakteryzowały się doskonałą dokładnością wynoszącą około 10 sekund rocznie. W 2017 roku marka postanowiła ożywić swoje dziedzictwo i uczynić dokładność jeszcze lepszą.

Jedną z najciekawszych funkcji tego zegarka jest system wykrywania położenia koła zębatego, który umożliwia automatyczną resynchronizację wskazówek zegarka, jeśli zostaną one przypadkowo przesunięte przez wstrząs lub pole magnetyczne. Zegarek posiada również wieczny kalendarz w dacie, co oznacza, że zegarek zna długość każdego miesiąca i wie, kiedy nastąpi rok przestępny, więc nigdy nie musisz się martwić o datę.

Precisionist (Bulova)

Bulova była pionierem precyzyjnego pomiaru czasu. Jako pierwsza, w 1960 roku, wprowadziła genialny mechanizm strojenia w zegarku Accutron. Zegarek, który miał wyeliminować zegarki mechaniczne i zrewolucjonizować zegarmistrzostwo (ostatecznie był to kwarcowy Astron firmy Seiko, ale to Bulova postawiła pierwsze kroki).

24.7.2024
Legenda Bulova Accutron – 3 powody, by o nim marzyć

Nawet dziś Bulova stara się być na czele, jeśli chodzi o precyzję, z mechanizmem kwarcowym o nazwie Precisionist. Precisionist pojawił się w 2010 roku i nawet dziś przyciąga klientów nie tylko swoją wysoką dokładnością wynoszącą 10 sekund rocznie, ale co ważniejsze, płynnym sekundnikiem, który przesuwa się jak po maśle (... lub jak sekundnik zegarka mechanicznego), coś, co kochają miłośnicy zegarków.

Bulova Lunar Pilot.

I jak oni to zrobili? Po pierwsze, kryształ w Precisionist jest wyjątkowy: większość zegarków kwarcowych wykorzystuje kryształy w postaci dwuramiennych kamertonów, ale w Precisionist zastosowano trójramienny kamerton (który może oscylować z zawrotną prędkością 262,144 kiloherców i wykonywać 16 uderzeń na sekundę, czyli około 8 razy szybciej niż standardowe 1-2 uderzenia na sekundę).

Po drugie: w Bulova zajmowali się również kontrolą temperatury. Tak więc obwód Precisionist zasadniczo wykrywa zmiany temperatury, a następnie dostosowuje impulsy elektryczne kryształu kwarcu.

Precidrive

Technologia Precidrive jest z pewnością znana wielu z nas, ponieważ można ją znaleźć w popularnych Certinach lub niektórych Tissotach. Deklarowana dokładność wynosi 10s na rok i została osiągnięta dzięki wyrównaniu temperatury i zwiększonej odporności na wilgoć. Układ scalony i kwarc są zamknięte próżniowo w ceramicznej kopercie.

Certina wymyśliła to w 2013 roku i jest to bardziej technologia niż sam mechanizm i można ją znaleźć na przykład w ETA Caliber 251 (również w Omegach) lub w bardziej przystępnych cenowo G10.212 (trójwskazówkowy datownik i chronograf) lub F06.412 (trójwskazówkowy datownik) itp.

Certina DS Podium Quartz Precidrive.

Moglibyśmy znaleźć więcej przykładów niezwykle dokładnych mechanizmów (np. Breitling Superquartz), ale ponieważ ten artykuł nie jest nadmuchiwany, zakończymy go w tym miejscu. A może brakuje nam kwarcowego giganta?

26.8.2024
Historia zegarków kwarcowych – Kryzys czy rewolucja?

Przegląd mechanizmów mechanicznych znajduje się w osobnym artykule: